Ay Tengride Kut Bulmuş Alp Bilge Kağan, İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı'nın önemli hükümdarlarından biridir. İsmi, Göktürk inancında önemli bir yere sahip olan Gök Tanrı'nın (Tengri) kendisine kut (devlet yönetme yetkisi, başarı) bahşettiği ve bilge bir kağan olduğu anlamını taşır. Alp Bilge Kağan'ın hayatı ve hükümdarlığı hakkında bilgiler, ağırlıklı olarak Orhun Yazıtları'ndan elde edilmektedir.
Alp Bilge Kağan'ın doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, Doğu Göktürk Kağanlığı'nın ikinci döneminde yaşadığı ve hükümdarlık yaptığı dönem dikkate alındığında, 7. yüzyılın sonları ile 8. yüzyılın başları arasında doğduğu tahmin edilmektedir.
Alp Bilge Kağan'ın babası, İkinci Göktürk Kağanlığı'nı kuran Kutluk Kağan (İlteriş Kağan)'dır. Annesi ise İlbilge Hatun'dur. Bilge Kağan ve Kültigin'in ağabeyidir.
Alp Bilge Kağan'ın hükümdarlık dönemi, Göktürk tarihinin en parlak ve en etkili zamanlarından biridir. Babası Kutluk Kağan'ın başlattığı bağımsızlık mücadelesini başarıyla tamamlamış ve devleti güçlendirmiştir.
Tahta Çıkışı: Kültigin'in ölümü üzerine, 734 yılında tahta geçmiştir.
İç Siyaset: Alp Bilge Kağan, iç siyasette ülkenin birliğini ve düzenini sağlamaya büyük önem vermiştir. Halkın refahını artırmak için çeşitli ekonomik ve sosyal reformlar yapmıştır. Hukukun üstünlüğünü sağlamaya çalışmış ve adaleti tesis etmeye özen göstermiştir.
Dış Siyaset: Alp Bilge Kağan, dış siyasette de oldukça başarılı bir strateji izlemiştir. Devletin sınırlarını genişletmiş ve komşu devletlerle iyi ilişkiler kurmaya çalışmıştır. Özellikle Çin ile diplomatik ilişkiler kurarak, ticaretin gelişmesine katkı sağlamıştır. Ancak, Çin'in Göktürkler üzerindeki baskısını ve asimilasyon politikalarını engellemeye çalışmıştır.
Ordu ve Askeri Başarılar: Alp Bilge Kağan, orduyu güçlendirmeye ve askeri alanda modernizasyonu sağlamaya büyük önem vermiştir. Ordunun disiplinini artırmış ve yeni silah teknolojilerini kullanmaya teşvik etmiştir. Bu sayede, komşu devletlere karşı başarılı seferler düzenlemiş ve devletin sınırlarını genişletmiştir. Kültigin'in vefatı ve ardından yaşanan olaylar orduda büyük bir boşluğa yol açmıştır.
Alp Bilge Kağan, 734 yılında zehirlenerek öldürülmüştür. Ölümünden sonra, Göktürk Kağanlığı zayıflamaya başlamış ve iç karışıklıklar baş göstermiştir.
Alp Bilge Kağan, Türk tarihinde önemli bir figür olarak kabul edilir. Hükümdarlığı döneminde Göktürk Devleti en parlak dönemini yaşamış ve Türk kültürü büyük ölçüde gelişmiştir.
Alp Bilge Kağan, Türk tarihinde önemli bir figür olduğu için, çeşitli edebi eserlere, romanlara ve dizilere konu olmuştur. Onun hayatı ve hükümdarlığı, Türk kültürünün ve tarihinin bir parçası olarak günümüzde de yaşamaya devam etmektedir.
Bu makale, Alp Bilge Kağan hakkında genel bir bilgi sunmayı amaçlamaktadır. Daha detaylı bilgi için, ilgili kaynaklara başvurulması önerilir.